Amtmaður, skáld. --Foreldrar: Vigfús sýslumaður Þórarinsson, síðast að Hlíðarenda, og kona hans Steinunn Bjarnadóttir landlæknis, Pálssonar. F. að Lágafelli í Mosfellssveit, en fluttist með foreldrum sínum að Hlíðarenda 1789. Hann var mjög ungur settur til mennta, enda námfús, flugskarpur og bráðþroska; lærði hann fyrst heima, hjá Hirti Jónssyni, síðar presti á Gilsbakka, og síðan hjá Þorvaldi Böðvarssyni, er þá hélt barnaskólann á Hausastöðum, varð stúdent úr heimaskóla frá Geir byskupi Vídalín 1. júní 1802, fór hann utan samsumars, skráður í stúdentatölu í háskólanum í Kh. 7. maí 1803. Bæði aðgöngupróf og annað lærdómspróf leysti hann af hendi með ágætiseinkunn; var það mjög óvenjulegt og sýnir, hvílíkur dæmafár námsmaður hann hefir verið. Lauk hinu bóklega prófi í lögfræði 20. júní 1806, með 1. einkunn, skrapp þá til Íslands um sumarið, en lauk hinu verklega prófi, einnig með 1. einkunn, 2. maí 1807. Þá varð hann um stund styrkþegi í Árnasafni, en hafði frá því haustið 1806 gegnt sjálfboðastarfi í kanzellíinu, varð þar undirkanzellisti 25. ág. 1809, 22. febr. 1811 kanzellísekreteri, 19. mars s. á. aukayfirdómari í landsyfirdómi og 2. yfirdómari 18. júní 1817, bjó í Gufunesi frá 1816. Fekk Árnesþing 22. júní 1820 og bjó í Hjálmholti, en varð aftur 2. yfirdómari 1. maí 1822 og bjó aftur í Gufunesi. --Veitt justizráðsnafnbót 1. ág. 1829. Varð amtmaður norðan og austan 10. ág. 1833, settist þá að á Möðruvöllum í Hörgárdal og var þar til dauðadags; r. af dbr. 10. júní 1841. Hann þjónaði stiftamtmannsembættinu og amtmannsembætti í Suðuramti fyrir Castenschiöld 1814–15 og aftur 1817 og þangað til Moltke tók við í júní 1819, sat í embættismannanefndinni í Rv. 1839 og 1841. Hann var glæsilegur gáfumaður og eitt af helztu skáldum á Íslandi á 19. öld). --Kvæðabók hans hefir verið birt á prenti þrívegis, 1847, 1884 og fullkomnast 1935, í 2 bindum. --Önnur ritstörf: Fortolkning af Reskr. 2. maí 1735, pr. í Juridisk Tidsskrift 1827. Í handritum: Tillögur um hegningarlög, frumvarp um stjórn þurfamannamála, tillögur um tilhögun stéttaþings á Íslandi. Var aðalstofnandi fjallvegafélagsins 28. jan. 1831, sem kom af stað talsverðum samgöngubótum á næstu árum. --Kona (15. sept. 1820): Hildur (f. 4. júní 1799, d. 11. nóv. 1882) Bogadóttir. --Börn þeirra, er upp komust: Vigfús gullsm., síðast í Gvendareyjum, Bogi sýslumaður að Staðarfelli, Steinunn átti síra Jón Melsteð að Klausturhólum, Þórarinn var fáviti, síra Jón í Saurbæjarþingum, Hildur Solveig átti Bjarna sýslumann Magnússon að Geitaskarði. --Laundóttir Bjarna (getin fyrir hjónaband, með Elínu Guðmundsdóttur (Guðni Jónsson: Ísl. sagnaþættir I) talin: Sigríður átti Magnús Jónsson í Skarfanesi (BB. Sýsl.; Skírnir 1937; Tímar. bmf. II; formálar kvæðabókanna 1884 og 1935; Björn Þórðarson, ritgerð í Studia Islandica 6; HÞ.).